Current Journal of Neurology
Volume:5 Issue: 13, 2006

در میان آزمون های تشخیصی ام. اس، ام آر آی به علت توانایی در نشان دادن پلاک ها و آثار تخریب میلین، از ارجحیت خاصی برخوردار است، لذا امروزه به عنوان حساس ترین روش تشخیص بیماری ام اس شناخته شده است. مطالعات اولیه بر روی ام آر آی بیماران مبتلا به ام. اس نشان داده بیشتر ضایعاتی که در ام آر آی دیده می شوند متناسب با ضایعات دیده شده در پاتولوژی هستند و بیمارانی که از نظر کلینیکی ام. اس واضح دارند در بررسی با ام آر آی 90% واجد ضایعات ماده سفید مغزی هستند. در این مقاله معیارهای تشخیصی این روش در فرم های متفاوت بیماری ام اس جهت کمک به تشخیص و رد سایر عللی که ممکن است بیماری ام. اس را تقلید کنند ارایه شده است.

سرگیجه یکی از مشکلات شایع است و شیوع آن با افزایش سن افزایش می یابد. سرگیجه حقیقی خوش خیم با سرگیجه حاد همراه با تهوع و استفراغ بدون اختلالات شنوایی و یا مشکلات سیستم عصبی مرکزی تعریف می شود. هدف از این مطالعه تعیین فراوانی هیپرلیپیدمی در این بیماران است تا بتوان علت را در این نوع بیماران بررسی نمود.
دراین تحقیق در 112 بیمار با سرگیجه حقیقی خوش خیم مراجعه کننده به کلینیک و بخش نورولوژی بیمارستان شهید بهشتی کاشان در طول سال 1380، تری گلیسرید، کلسترول، HDL و LDL چک شد.
از 112 نمونه، 70 نفر (62.5 درصد(زن و 42 نفر (37.5 درصد(مرد بودند که بیشترین رنج سنی آنها 41-65 سال بود. در بیماران با هیپرکلسترولمی 60.7 درصد تهوع و 53.5 درصد استفراغ و 32.1 درصد نیستاگموس و در هیپرتری گلیسیریدمی 66.9 درصد تهوع و 58.9 درصد استفراغ و 38.3 درصد نیستاگموس مشهود بود. از تعداد 112 نمونه، در 72 نفر (64.3 درصد) هیپر کلسترولمی و در 79 نفر (70.59 درصد(هیپرتری گلیسیریدمی مشاهده شد.
بر طبق این مطالعه، هیپرلیپیدمی از عوامل همراه با سرگیجه حقیقی خوش خیم است و لذا توصیه می شود که در این بیماران اندازه گیری چربی خون انجام شود تا شاید بتوان با درمان و پیشگیری از هیپرلیپیدمی باعث بهبود عملکرد تعادلی مبتلایان به سرگیجه شد.

سندرم پیش قاعدگی (premenstural syndrome) مجموعه ای از علایم روحی و جسمی را شامل می شود که در خانم ها از شیوع قابل ملاحظه ای برخوردار می باشد. تغییرات ویتامین ب 6 در سطح سلولی در این دوران یکی از علل احتمالی بروز این سندرم می باشد. در مطالعات مختلف، نتایج متناقضی در ارتباط با نقش درمانی این مکمل گزارش شده است. لذا با توجه به در دسترس بودن و کم بودن احتمال بروز عارضه در دوز مطرح شده این دارو، مطالعه اخیر صورت گرفت.
این مطالعه آینده نگر به صورت مداخله ای، با کنترل پلاسبو انجام شد. تمام افراد مبتلا به سندرم PMS، پس از 2 ماه مطالعه پایه (بدون دارو) وارد مطالعه شدند. به بیماران به مدت 2 ماه دارو نما (کنترل) وسپس برای 2 ماه دیگر مکمل پیریدوکسین (مداخله) داده شد. شدت علایم در هر مرحله توسط خود فرد در پرسشنامه ای وارد شد و مورد آنالیز قرار گرفت.
این مطالعه بر روی 45 خانم مبتلا به سندرم PMS انجام شد. شدت علایم بعد از مصرف دارونما و دارو در مقایسه با مطالعه پایه، کاهش مشخصی داشت. تفاوت موجود بعد از مصرف دارو و دارو نما از لحاظ آماری معنی دار بود.
ویتامین ب 6 در کاهش علایم سندرم پیش قاعدگی تاثیر معنی داری داشت.

شواهد اخیر نشان می دهد که سکته مغزی دومین عامل مرگ در دنیا بوده و بررسی آن در زنان به دلیل شدت و عوارض بیشتر و مرگ و میر بالاتر (%16 زنان و فقط %8 مردان(دارای اهمیت بیشتری می باشد. هدف از انجام این مطالعه مقایسه عوامل خطر سکته مغزی ایسکمیک در زنان و مردان است.
این مطالعه توصیفی مقطعی بوده و نمونه ها شامل 108 بیماری است که طی سال های 82-1381 در بخش اعصاب بیمارستان فاطمیه شهر سمنان بستری شده بودند. به تدریج اطلاعات دموگرافیک و همه عوامل خطر سکته مغزی با کمک برگه ثبت داده ها جمع آوری شد و در جداول مربوطه ثبت شد. همچنین در همه نمونه ها میزان قند خون ناشتا، کلسترول و تری گلیسرید سرم و هماتوکریت اندازه گیری شد و نهایتا با کمک نرم افزار SPSS و آزمون Kruskal Wsllis ارزیابی گردیدند.
با توجه به نتایج به دست آمده میانگین سنی مردان 70 و زنان 73 سال بود. 53.7 درصد سکته ها در زنان و 46.3 در مردان بود. میزان عوامل خطر در زنان و مردان به ترتیب شامل فشار خون بالا %79 و %58، دیابت قندی %47 و %28، افزایش میزان کلسترول خون %57 و %30، افزایش میزان تری گلیسرید %24 و %14، سابقه بیماری های قلبی %43 و %38، استعمال سیگار %5.17 و %30، افزایش میزان هماتوکریت %4.4 و %2 و سابقه قبلی سکته مغزی %30 و %12 بود. همچنین یافته ها نشان می دهد که شیوع عوامل خطر کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت قندی و سابقه سکته مغزی در زنان بطور معنی داری بیش از مردان می باشد (P<0.05).
یافته های فوق نشان داد که احتمالا فشار خون بالا، دیابت قندی، افزایش کلسترول و سکته مغزی قبلی از عوامل خطری هستند که در زنان از شیوع بیشتری برخوردارند. در حالی که استعمال سیگار در مردان بیش از زنان است. با کنترل این عوامل خطر می توان شیوع سکته مغزی را به ویژه در زنان کاهش داد.

سکته مغزی در بالغین جوان (15-45 سال) شایع نیست. بیش از 40 علت برای سکته جوانان شناسایی شده است و یکی از علل کمتر شناخته شده ترومبوزهای عروقی ناشی از آنتی بادی های آنتی فسفولیپیدی است. این مطالعه فراوانی آنتی بادی های آنتی فسفولیپید را در یک گروه از جوانان مبتلا به ایسکمی مغزی بررسی می کند. به علاوه کوشش کرده تا ویژگی های سکته مغزی در حضور این آنتی بادی ها را با بیماران فاقد آنها مقایسه کند.
بیماران 15-45 سال مبتلا به ایسکمی مغزی مراجعه کننده به بیمارستان امام، طی دو سال (1381-1382)، با یک گروه همسان از نظر سنی و جنسی از نظر آنتی بادی های آنتی فسفولیپید و آنتی کاردیولیپین مقایسه گردیدند. در 47 بیمار سکته مغزی 25 بیمار با میانگین سنی 37±5.4 معیارهای ورود به مطالعه را داشتند. گروه کنترل شامل 40 نفر با میانگین سنی 37.12±5.8 سال بود. از نظر شیوع جنسی 14 زن در مقابل 11 مرد در گروه مورد و 24 زن در مقابل 16 مرد در گروه کنترل بودند. سنجش سطح آنتی بادی ها (شامل هر دو کلاس IgG و IgM)، به روش حساس ELISA انجام شد.
جوانان 7.5 درصد کل سکته های مغزی را تشکیل می دادند. در گروه بیماران، 6 بیمار (%24) و در گروه کنترل تنها 2 نفر (%5) آنتی بادی بالا داشتند (P<0.05). مقایسه میانگین سطح آنتی بادی ها بین گروه کنترل و گروه بیمار، به جز در مورد آنتی بادی آنتی فسفولیپید از نوع IgG، نتایج معنی داری نشان داد. در 2 بیمار از 6 بیمار (%33.3) با آنتی بادی فسفولیپید بالا و در دو بیمار از 19 بیمار (%10.5) بدون آنتی بادی آنتی فسفولیپید بالا، سابقه حداقل یک حادثه ایسکمیک مغزی وجود داشت. تفاوت مشاهده شده معنی دار نبود.
بر اساس یافته های موجود، شیوع آنتی بادی های آنتی فسفولیپید در جوانان مبتلا به ایسکمی مغزی بالاست. ممکن است در این بیماران لوپوس تشخیص داده نشده وجود داشته باشد. بجز اختلالات خفیف اکوکاردیوگرافی در موارد آنتی بادی آنتی فسفولیپید مثبت، خصوصیات سکته در موارد آنتی بادی مثبت تفاوتی با موارد آنتی بادی منفی ندارد.

کاربامازپین از دیر باز به عنوان داروی موثر بر سطح سرمی هورمون های تیروئیدی شناخته شده است و در این مقاله این اثر مورد بررسی قرار گرفته است.
در این مطالعه تست های فعالیت تیروئید در 25 بیمار اپی لپتیک تحت درمان با کاربامازپین بررسی شد و با نتایج آزمایشات مشابه در 25 فرد سالم یکسان از نظر جنسیت و سن مقایسه گردید. در هر گروه 17 نفر زن و 8 نفر مرد وجود داشت و متوسط سن افراد بیمار 13.2+29.1 و در گروه کنترل 13.8+29.5 بود. در گروه مورد متوسط تعداد کاربامازپین مصرفی در طول یک روز 3 عدد (1-6) و میانگین مدت زمان دریافت دارو 46 ماه بود.
از لحاظ آماری از نظر میانگین سطح سرمی FT4 در دو گروه تفاوت معنی دار مشهود بود (P=0.03) ولی تفاوت معنی داری از نظر میانگین سطح سرمی TSH, FT3, T3, T4 و T3U ملاحظه نگردید. همچنین از نظر درصد مثبت شدن اثر آنتی بادی های آنتی TPO و آنتی تیرو گلوبولین تفاوت معنی داری بین دو گروه ملاحظه نگردید. در گروه مورد رابطه همبستگی بین سطح سرمی کاربامازپین با سطح سرمی FT4, FT3, T4, T3 و TSH و T3U یافت نگردید. اگر چه از نظر میانگین سطح سرمی گاماگلوتامیل ترانس پپتیداز، که معیاری برای میزان فعال شدن سیستم سیتوکروم اکسیداز کبدی است، بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود داشت، اما در گروه بیمار رابطه همبستگی بین سطح GGT فقط با TSH وجود داشت.
اطلاعات فوق به نفع آن است که کاربامازپین بر تست های تیروئیدی موثر است اما مکانیسم آن احتمالا تحریک سیستم سیتوکروم اکسیداز کبدی، تاثیر بر میزان اتصال هورمون های تیروئیدی به پروتئین ناقل یا تحریک سنتز اتو آنتی بادی ضد تیروئید نمی باشد.

انسداد دیستال ICA یا پروگزیمال MCA به عنوان انفارکتوس بد خیم شناخته می شود. بر اساس بررسی های انجام شده، در 13% موارد اتوپسی شده انفارکتوس های مغزی سوپراتنتوریال تورم شدید مغزی مشاهده میگردد که می تواند به هرنیاسیون مغزی و بروز مرگ منجر گردد. عمل جراحی Decompressive Craniectomy یکی از روش های جراحی است که ابتدا با هدف کاهش ICP ناشی از تومور و سپس به عنوان روش درمانی موثر در کاهش تورم و فشار مغز در موارد ایسکمی شدید مغزی پیشنهاد شد و از آن زمان تا کنون به روش های مختلف و توسط جراحان مختلف در درمان موارد مشابه مورد استفاده قرار گرفته است. در خصوص اندازه، زمان انجام، واندیکاسیون های این عمل جراحی و همچنین رزکسیون بافت مغزی نکروتیک متعاقب انجام کرانیکتومی اختلاف نظرهایی وجود دارد. انجام این عمل در موارد انفارکتوس لوب غالب موضوع دیگری است که هنوز مورد بحث است.

با توجه به مطالعات انجام شده و نتایج بدست آمده، انجام کرانیکتومی دکمپرسیو در ساعات اولیه بروز حمله انفارکتوس مغزی و بخصوص در بیماران جوان تاثیر زیادی در کاهش مورتالیتی ناشی از انفارکتوس بدخیم MCA خواهد داشت. انجام این عمل در موارد انفارکت همیسفر غالب نیز نتایج خوبی در بر داشته است و لذا انجام عمل جراحی مذکور در موارد مشابه به منظور کاهش مورتالیتی و موربیدیتی توصیه می گردد.

منو ملیک آمیوتروفی یا benign focal amyotrophy یک بیماری نادر است که در غیاب علایم حسی یا long tract سبب ضعف لوکالیزه یکفرفه در دست و بازو می شود. شروع علایم به صورت ناگهانی و اغلب بدون پیشرفت بالینی در مردان زیر 30 سال می باشد. اتوپسی نشان داده که نخاع گردنی گرفتار است، سلول شاخ قدامی آتروفی و گلیو تیک شده و موتور نورون های کوچک و بزرگ کاهش یافته است. علت این بیماری ناشناخته است. در ام آر آی نخاع گردنی، آتروفی ناحیه ای نخاع و در برخی موارد یک منطقه افزایش سیگنال در نماهای T2 در نخاع گردنی مشهود است.
بیمار معرفی شده مرد 32 ساله با ضعف و آتروفی دست راست بود که علایم وی از 2 سال قبل شروع شده و از 6 ماه قبل بدون تغییر بود. معاینات حسی و حرکتی نرمال بود. الکترومیوگرافی نشاندهنده neurogenic process در میوتوم های C5-C6-C7 بود و شواهدی از پلکسوپاتی براکیال وجود نداشت. درنمای T2 ضایعه طولی هیپر اینتنس در قسمت ونترولترال نخاع مشهود بود. با توجه به شرح حال و معاینه بالینی و رد سایر تشخیص های افتراقی، جهت بیمار تشخیص amyotrophy benign focalمطرح شد.

تعداد متخصصین موجود در ایران بیش از 550 نفر و تعداد دستیاران شاغل به تحصیل در رشته نورولوژی نزدیک به 150 نفر در سراسر کشور است. مراکز آموزشی مربوط به این رشته در 8 شهر بزرگ ایران و 10 دانشگاه اصلی متمرکز بوده و در هر بیمارستان در حدود 5-1 رزیدنت در هر سال تحت آموزش هستند.
تعداد نورولوژیست ها در شهر تهران در حدود 130 نفر است که این نشان دهنده حضور بیش از 1.3-1.4 نورولوژیست های کشور در پایتخت است.
در این مقاله علاوه بر موارد فوق سایر اطلاعات موجود در زمینه نورولوژی در ایران ارایه شده و از جنبه های مثبت و منفی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.